Turystykę alternatywną cechuje niewielki udział małych biur podróży. Inną cechą charakterystyczną dla tego typu turystyki jest stosunkowa trudność jej uprawiania, co sprawia, że nie stanie się ona popularną formą spędzania czasu wolnego. Turysta podróżujący w ten sposób musi charakteryzować się odpowiednim stopniem przygotowania zanim wyruszy na wyprawę. Podczas drogi uczy się on podróżowania, sprawdza się, nabywa nowe umiejętności.
Turystyka alternatywna zmusza turystów do zwiększonego wysiłku fizycznego i umysłowego, do aktywnego poznawania odwiedzanego rejonu i lokalnej społeczności. Turystyka alternatywna to przede wszystkim ucieczka od miałkości masowych form spędzania wolnego czasu, podróżowania. Kolejną ważną cechą turystyki alternatywnej jest rezygnacja ze wszystkich cech kolonializmu.
